Nhu cầu sử dụng sản phẩm khoai tây và khoai lang vẫn còn lớn nhưng diện tích những cây này lại giảm nhanh và với khoai tây, nước ta vẫn phải đi nhập khẩu. Đây là vấn đề đặt ra đối với ngành hàng khoai tây, khoai lang Việt Nam.

Hội thảo Hợp tác của Trung tâm khoai tây quốc tế (CIP) tại Việt Nam

Sáng ngày 13/7, tại Hà Nội, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) tổ chức Hội thảo “Hợp tác của Trung tâm khoai tây quốc tế (CIP) tại Việt Nam nhằm hỗ trợ chương trình phát triển nông nghiệp của Bộ NN&PTNT”.

Cầu lớn hơn cung

Ông Nguyễn Như Cường – Phó Cục trưởng Cục Trồng trọt (Bộ NN&PTNT) - cho biết, tại Việt Nam, diện tích khoai tây những năm qua dao động từ 16,7-19,7 nghìn ha (riêng năm 2017 đạt 19,7 nghìn ha). Năng suất khoai tây dao động từ 13,5-15,9 tạ/ha; sản lượng dao động từ 237-313 nghìn tấn.

Với khoai lang, diện tích có xu thế giảm, năm 2013 đạt 135 nghìn ha, đến năm 2017 còn 121 nghìn ha. Dù vậy, năng suất những năm qua được cải thiện, đạt 100,6 tạ/ha năm 2013 và đạt 111 tạ/ha năm 2017; sản lượng dao động từ 1,2 – 1,4 triệu tấn/năm.

Khoai tây ở Việt Nam hiện chủ yếu phục vụ ăn tươi ở thị trường nội địa, xuất khẩu lượng nhỏ sang Indonesia. Nhu cầu cho các nhà máy chế biến hiện khoảng 180.000 tấn khoai tây nguyên liệu/năm nhưng sản xuất trong nước chỉ đáp ứng được khoảng 30-40%, còn lại là phải nhập khẩu từ rất nhiều nước khác nhau. Với khoai lang, hiện nay chủ yếu phục vụ cho ăn tươi và xuất khẩu ở dạng thô nguyên củ là chủ yếu.

Trước đây, khoai tây có diện tích lớn, có lúc lên tới xấp xỉ 130.000ha, khoai lang có thời điểm lên đến 400.000ha. Tuy nhiên, hiện nay, nhu cầu tiêu dùng vẫn lớn nhưng diện tích khoai tây và khoai lang giảm nhanh, diện tích khoai tây giảm chỉ còn khoảng 1/5 diện tích và khoai lang giảm còn khoảng 1/4 diện tích.

Theo Tổng giám đốc CIP - tiến sĩ Barbara Wells, khoai tây không chỉ cung cấp tinh bột mà còn có nhiều chất dinh dưỡng, đồng thời cũng là cây tạo ra thu nhập nhanh cho người nông dân. Vì vậy, cần quan tâm tạo ra các giống khoai tây tốt nhằm phục vụ cho mục đích tiêu dùng và chế biến, vừa tăng sản lượng vừa đảm bảo chất lượng khoai tây.

Tiềm năng mở rộng là rất lớn

Ông Nguyễn Như Cường đánh giá, hiện diện tích khoai tây vụ đông ở nước ta có tiềm năng mở rộng rất lớn, luân canh với 2 vụ lúa nước lên tới hàng trăm nghìn ha với năng suất 20 tấn/ha, sản lượng đạt trên 2 triệu tấn. Trong 5 năm tới (2018-2023) đưa diện tích ổn định khoảng 30 nghìn ha, 5 năm tiếp theo đưa diện tích khoai tây lên 35-40 nghìn ha.

Với khoai lang, cần tìm kiếm thêm thị trường xuất khẩu bền vững và ổn định. Mặt khác, cần quan tâm đến công tác chế biến, quy hoạch vùng sản xuất thích hợp, chủ động tưới tiêu. Tổ chức sản xuất theo mô hình hợp tác xã, nhóm hộ với sự vào cuộc của doanh nghiệp, hợp đồng minh bạch với nông dân.

Ông Đào Huy Chiến - Chuyên gia CIP đã giới thiệu về Dự án chọn tạo 5 giống khoai tây thích ứng với vùng nhiệt đới theo mô hình hợp tác công – tư. Dự án sử dụng phương pháp chọn giống ưu tú, hiện đại nhằm làm tăng năng suất, tính ổn định và khả năng cạnh tranh của khoai tây, nâng cao an ninh lương thực và nguồn thu nhập gia đình đối với các hộ nông dân nghèo ở vùng Đông Nam Á.

                                                                                                                       Nguyễn Hạnh