Cứ vào dịp đầu năm mới, sau Tết Nguyên đán, các ngân hàng thường đua nhau đưa ra các chương trình khuyến mãi, lãi suất cao để hút tiền gửi tiết kiệm. Đây là cái lợi cho người gửi tiền, nhưng với người vay tiền thì sẽ là mối lo về việc gia tăng chi phí.

Người gửi tiền hưởng lợi

Khảo sát trên thị trường, nhiều ngân hàng đã đưa ra chương trình lãi suất tiết kiệm với kỳ hạn dài ở mức khá cao. Tiêu biểu như, lãi suất tiết kiệm Ngân hàng TMCP Kỹ thương Việt Nam (Techcombank) cao nhất tháng 3/2018 lên đến 7% đối với kỳ hạn 18, 24 tháng. Lãi suất sẽ giảm dần theo kỳ hạn gửi tiền. Tương tự, lãi suất tiết kiệm ngân hàng Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam (VietinBank) cao nhất là 7% đối với kỳ hạn trên 36 tháng. Các kỳ hạn từ 6 tháng đến dưới 7 tháng, từ 7 tháng đến dưới 8 tháng và từ 8 tháng tới dưới 9 tháng, VietinBank áp dụng lãi suất tiết kiệm ở mức 5,3%...

Theo thống kê của Ngân hàng Nhà nước (NHNN), trong tháng 2, mặt bằng lãi suất huy động VND phổ biến ở mức 0,8-1%/năm đối với tiền gửi không kỳ hạn và có kỳ hạn dưới 1 tháng; 4,3 -5,5%/năm đối với tiền gửi có kỳ hạn từ 1 tháng đến dưới 6 tháng; 5,3-6,5%/năm đối với tiền gửi có kỳ hạn từ 6 tháng đến dưới 12 tháng; kỳ hạn trên 12 tháng ở mức 6,5-7,3%/năm.

Ngoài ra, nhiều ngân hàng còn áp dụng các chương trình khuyến mãi để thu hút người gửi tiền. Rõ ràng, các chương trình khuyến mãi và lãi suất cao như trên sẽ là cơ hội hưởng lợi của người gửi tiền. Nguyên nhân để các ngân hàng hút tiết kiệm dịp này bởi thông thường, những dịp sau Tết, nguồn tiền nhàn rỗi trong dân tăng cao nên nhiều người lựa chọn gửi tiết kiệm để được hưởng chênh lệch lãi suất.

Lo ngại lãi suất cho vay

Trước việc lãi suất tiết kiệm đầu năm ở mức khá cao như hiện nay, nhiều ý kiến tỏ ra lo ngại sẽ ảnh hưởng tới lãi suất cho vay. Theo NHNN, mặt bằng lãi suất cho vay đang phổ biến đối với các lĩnh vực ưu tiên ở mức 6-6,5%/năm đối với ngắn hạn, các ngân hàng thương mại nhà nước áp dụng lãi suất cho vay trung và dài hạn phổ biến đối với các lĩnh vực ưu tiên ở mức 9-10%/năm. Lãi suất cho vay các lĩnh vực sản xuất kinh doanh thông thường ở mức 6,8-9%/năm đối với ngắn hạn; 9,3-11%/năm đối với trung và dài hạn. Đối với nhóm khách hàng tốt, tình hình tài chính lành mạnh, minh bạch, lãi suất cho vay ngắn hạn từ 4-5%/năm. Lãi suất cho vay USD phổ biến ở mức 2,8-6%/năm.

Như vậy, nhìn vào thống kê trên của NHNN, vẫn có không ít DN đang phải vay vốn với lãi suất lên tới 11%/năm, cho dù Chính phủ luôn đưa ra lời kêu gọi giảm lãi suất cho vay cho DN. Theo ông Nguyễn Văn Thùy, Phó Trưởng ban phụ trách Ban giám sát tổng hợp, Ủy ban Giám sát tài chính quốc gia, mặc dù thanh khoản hệ thống khá tốt, các điều kiện kinh tế vĩ mô tương đối thuận lợi nên lãi suất có tín hiệu giảm nhưng chưa như kỳ vọng. Nguyên nhân do một số ngân hàng nhỏ còn khó khăn trong việc tiếp cận vốn trên thị trường liên ngân hàng, rào cản nợ xấu...

Đồng quan điểm, TS.Cấn Văn Lực, Chuyên gia Kinh tế trưởng Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV) cũng cho rằng, khả năng giảm lãi suất trong thời gian tới là rất ít do lãi suất đầu vào khó giảm. Chênh lệch giữa lãi suất đầu vào và đầu ra của các ngân hàng Việt Nam đang ở mức tương đối thấp so với khu vực, chỉ 2,2%-2,4%, so với Trung Quốc khoảng 3%, Philippines, Indonesia khoảng 2,8%-3%. Trong khi đó, chi phí giao dịch kinh tế của Việt Nam rất cao; vấn đề nợ xấu chưa thể xử lý nhanh hơn.

Trong khi đó, theo đại diện NHNN, ngay từ đầu năm 2018, Thống đốc NHNN đã định hướng năm 2018 ngành ngân hàng tiếp tục phấn đấu giảm lãi suất cho vay để hỗ trợ DN và nền kinh tế theo chỉ đạo của Chính phủ. Vì thế, NHNN đã điều chỉnh giảm mức niêm yết lãi suất chào mua OMO từ 5%/năm xuống còn 4,75%/năm để hỗ trợ các tổ chức tín dụng có điều kiện giảm lãi suất cho vay. Ngay sau đầu năm, nhiều ngân hàng thương mại đã điều chỉnh giảm ngay 0,5-1%/năm lãi suất cho vay ngắn, trung, dài hạn đối với khách hàng tốt thuộc các lĩnh vực ưu tiên.

“Việc phấn đấu giảm lãi suất cho vay trong năm 2018 được NHNN xem là một nhiệm vụ trọng tâm. NHNN đã chỉ đạo toàn hệ thống tổ chức tín dụng tiếp tục rà soát và cân đối khả năng tài chính để áp dụng mức lãi suất cho vay hợp lý trên cơ sở lãi suất huy động và mức độ rủi ro của khoản vay, tiết giảm chi phí hoạt động, nâng cao hiệu quả kinh doanh để có điều kiện giảm lãi suất cho vay nhằm chia sẻ khó khăn với khách hàng vay. NHNN cũng sẽ tiếp tục điều hành linh hoạt các công cụ chính sách tiền tệ hỗ trợ tổ chức tín dụng thực hiện các giải pháp để phấn đấu giảm lãi suất cho vay trên cơ sở đảm bảo hoạt động an toàn, lành mạnh tài chính”, đại diện NHNN nêu rõ.

Mặc dù còn nhiều lo ngại về đường đi xuống của lãi suất, nhưng động thái tích cực của NHNN đã giúp DN và các chuyên gia thêm niềm tin và hy vọng lãi suất sẽ có thêm cơ hội và điều kiện giảm, nhưng điều này phải dựa trên nhiều yếu tố. Do đó, điều này một mặt cần tới chính sách điều hành của cơ quan quản lý, mặt khác cần tới việc đảm bảo cân đối và phân bố tín dụng hợp lý của các tổ chức tín dụng, để áp lực tăng tín dụng vẫn còn thì hiệu quả tín dụng sẽ giúp hạ nhiệt, tạo thuận lợi cho lãi suất cho vay đi xuống