Tham gia vào các hoạt động đem lại giá trị gia tăng cao hơn và đẩy mạnh kết nối giữa DN Việt Nam với các nhà đầu tư nước ngoài và thị trường quốc tế có thể giúp Việt Nam chuyển dịch lên nấc thang cao hơn trong các chuỗi giá trị toàn cầu, đó là ý kiến được rút ra từ hai báo cáo mới của nhóm Ngân hàng Thế giới. 

Hai báo cáo với tiêu đề “Việt Nam trước ngã rẽ – Tham gia chuỗi giá trị toàn cầu thế hệ mới” và “Nâng cao năng lực cạnh tranh và tăng cường kết nối giữa doanh nghiệp nhỏ và vừa với doanh nghiệp đầu tư nước ngoài” vừa được ra mắt tại Hội thảo giới thiệu Báo cáo do Nhóm Ngân hàng Thế giới phối hợp với Bộ Công Thương tổ chức sáng 7/9 tại Hà Nội cho thấy tiềm năng tăng trưởng ở các ngành trong nước nếu cải cách chính sách được tiếp tục. 

“Đầu tư trực tiếp nước ngoài đã và đang đem lại những lợi ích to lớn cho Việt Nam về tăng trưởng, xuất khẩu và việc làm”, ông Đỗ Thắng Hải, Thứ trưởng Bộ Công Thương nói.

Theo ông Hải, nội dung thảo luận của hội nghị và các khuyến nghị của hai báo cáo đã chỉ ra nhiều ý tưởng về cách thức Việt Nam có thể tham gia vào các chuỗi giá trị toàn cầu thế hệ mới, đồng thời đẩy mạnh liên kết giữa DN Việt Nam và DN đầu tư nước ngoài. 

Theo Ban tổ chức hội thảo, hiện nay một số DN trong ngành điện tử và ô tô, xe máy đã hội nhập thành công vào các chuỗi giá trị toàn cầu. Tuy nhiên, nhìn chung Việt Nam mới chỉ tập trung vào các hoạt động gia công, lắp ráp ở công đoạn sản xuất cuối cùng và chưa kết nối được nhiều với các DN đầu tư nước ngoài. 

Nội dung hai báo cáo cũng cho thấy, Việt Nam có thể chọn đi theo hướng đa dạng hóa và hỗ trợ sự phát triển của các DN trong nước có tinh thần đổi mới sáng tạo, và có tiềm năng tạo ra các sản phẩm “sáng chế tại Việt Nam”. Các cơ chế chính sách nhằm tăng cường năng lực và công nghệ của các DN trong nước sẽ tạo điều kiện cho họ kết nối với các DN FDI và vươn ra thị trường thế giới. 

Theo ông Ousmane Dione, Giám đốc Quốc gia của Ngân hàng Thế giới tại Việt Nam, Việt Nam đã hội nhập thành công vào một số chuỗi giá trị toàn cầu, qua đó tạo việc làm, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và giảm nghèo. Tuy nhiên, quốc gia có thể vươn lên và nâng cao giá trị gia tăng của mình bằng những cải cách và sáng kiến chính sách ở những lĩnh vực như giao thông, dịch vụ, thủ tục biên giới và hội nhập khu vực.

Các báo cáo cũng đưa ra một số khuyến nghị chính để giúp Việt Nam tiến sát hơn với mục tiêu của mình. Đó là cải thiện sự phối hợp giữa các bộ ngành, tạo thuận lợi về trao đổi thông tin và liên hệ giữa DN trong nước và nước ngoài, đồng thời hỗ trợ có mục tiêu nhằm phát huy thế mạnh của một số nhà cung ứng trong nước. 

Nếu đạt được vị thế cao hơn trong các chuỗi giá trị toàn cầu, Việt Nam có thể thu hút thêm đầu tư nước ngoài quy mô lớn, qua đó tạo thêm việc làm và tạo thêm cơ hội cho các nhà cung ứng trong nước. Nhưng để đạt mục tiêu đó, theo báo cáo,  cần phải có một gói sáng kiến cải cách toàn diện.

Gói sáng kiến đó bao gồm: Thu hẹp khoảng cách chênh lệch về hạ tầng thông qua đẩy mạnh huy động vốn của khu vực tư nhân và áp dụng cách tiếp cận tổng hợp hơn trong phát triển các hành lang giao thông; Phát triển các thị trường dịch vụ cạnh tranh và tự do hóa các quy định về đầu tư trực tiếp nước ngoài; Hợp lý hóa các thủ tục biên giới để nâng cao minh bạch và khả năng tiên liệu; Thúc đẩy quan hệ với các nước phát triển để đảm bảo nhu cầu mạnh mẽ và đầu tư về công nghệ. 

Những bài học kinh nghiệm trong nước và quốc tế trình bày tại hội nghị đã chỉ ra những điểm chung để có được chương trình kết nối tốt giữa DN trong nước và nước ngoài. Đó là tinh thần chủ động và cam kết cao ở cấp chính sách, được bổ sung bằng cơ chế thể chế và quản trị tốt. Bên cạnh đó là chiến lược được xây dựng dựa trên bằng chứng để thúc đẩy các chương trình kết nối, cơ sở dữ liệu tốt về các nhà cung cấp, các dịch vụ kết nối DN với DN, các chương trình phát triển nhà cung cấp dựa trên nhu cầu